جهانی‌شدن آموزش عالی در هزاره سوم: مؤلفه‌ها و ابعاد

جهانی‌شدن یکی از مهم‌ترین مقولات بشری در دهه‌های پایانی قرن بیستم و دهه آغازین هزاره سوم است که زندگی بشر را در عرصه‌های مختلف تحت تأثیر قرار داده و در این میان نقش آموزش عالی انکارناپذیر است. امروزه بدون شک می‌توان گفت جهانی‌شدن مسیر آموزش عالی را در بیشتر کشورهای جهان متحول کرده است؛ اما اینکه این تحول به چه صورتی بوده و چه الزاماتی برای دانشگاه‌ها، دولت‌ها و جوامع ایجاد کرده است، موضوعی است که درباره آن اختلاف نظر وجود دارد. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که ابعاد، مؤلفه‌ها و نمودهای جهانی‌شدن در عرصه آموزش عالی چه بوده است و فرایند جهانی‌شدن چه تأثیری بر آموزش عالی ایران خواهد گذاشت؟ برای پاسخ به پرسش اصلی این فرضیه می‌توان گفت که «ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جهانی‌شدن در عرصه آموزش عالی باعث تقویت خصوصی‌سازی و تجاری شدن آموزش عالی، کاهش نقش دولت، و افزایش واهمگرایی فرهنگی شده است»؛ اما واقعیت انکارناپذیر این است که دیدگاه واحدی در این خصوص وجود ندارد و هر مکتب و نظریه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر اساس دیدگاه‌های خود راهی نشان می‌دهد. نظام آموزش عالی ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست.